Czym jest mediacja?
Z instytucji mediacji skorzystać możemy zarówno jeśli wynika to z postanowienia sądu, ale również jeśli taka jest wola obydwu stron konfliktu. Czym w istocie jest mediacja i jak powinna ona przebiegać?
Mediacja jest to metoda rozwiązywania sporów różnego rodzaju oraz pochodzenia. Jest to poufna i dobrowolna rozmowa pomiędzy przynajmniej dwiema stronami, która ma na celu dążenie do kompromisu w przypadku konfliktu. Istotna w procesie mediacji jest rola rozjemcy, czyli mediatora, który musi być bezstronny i neutralny. W trakcie mediacji dąży się do wypracowania zadowalającego strony rozwiązania. Powinno być to rozwiązanie samodzielnie wypracowane, zadowalające obydwie strony. Skutkiem mediacji jest ugoda, która po zakończeniu mediacji jest obowiązująca i stanowi skuteczną umowę wiążącą obydwie strony. Więcej o mediacji.
Przewaga mediacji nad innymi rozwiązaniami
Mediacja wybierana jest coraz częściej jako sposób rozwiazywania sporów, ponieważ daje możliwość rozmowy o źródle konfliktu, jego przyczynach. Stopniowo poznawane są jego źródła. Wypracowywane jest obopólne porozumienie. Zaletą tego rozwiązania są także sprzyjające okoliczności przeprowadzania mediacji. Przebiega ona zwykle w swobodnej, bezpiecznej atmosferze, z zapewnieniem poufności. Uczestnicy nie odczuwają presji czasu. Pośrednim celem mediacji jest usprawnienie komunikacji pomiędzy stronami. Ma pomóc w wypracowaniu stanowiska korzystnego dla interesu stron. Mediacja może zostać powołana na podstawie postanowienia sądu, ale też na podstawie umowy stron. Jeśli to sąd zadecydował, że jest ona wskazana, pozostaje ona dobrowolna.
Rodzaje mediacji
Wyróżniamy dwa rodzaje mediacji. Mediacje sądowe, które są prowadzone w oparciu o postanowienie wydane przez sąd kierujący sprawę do mediacji oraz mediacje pozasądowe czyli takie, które są prowadzone wskutek inicjatyw stron, gdzie to one na własną rękę zwracają się do mediatora przed wkroczeniem na drogę sądową.
Przebieg mediacji
Jak już wspomnieliśmy postępowanie mediacyjne prowadzone jest przez mediatora, co ważne, nie może nim być czynny zawodowo sędzia. Postepowanie takie jest niejawne, a sam mediator musi zachować w tajemnicy to, czego dowiedział się prowadząc mediację.
Mediacja bywa procesem długotrwałym. Może trwać miesiącami, ale może też zakończyć się szybciej, jeśli uczestnicy sporu złożą wniosek o skrócenie okresu mediacji. Zakończenie mediacji równoznaczne jest z momentem zawarcia ugody.
W przypadku niepowodzenia mediacji, nie ma możliwości przed sądem powoływać się na ustępstwa lub propozycje ugodowe poczynione przez strony w trakcie mediacji. Oznacza to, że jakiekolwiek ustalenia poczynione w trakcie nieudanej mediacji, nie stanowią istotnych informacji dla sądu w trakcie postepowania.
Czy sąd bierze pod uwagę ugodę?
Ugoda zawarta podczas mediacji jest uznawana za tytuł egzekucyjny, w związku z czym w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego nie jest konieczne jej wcześniejsze zatwierdzenie przez sąd. Ma to jednak zastosowanie do takich ugód, które nadają się do egzekucji. Ugoda będzie podlegać przy tym zatwierdzeniu przez sąd w toku postępowania egzekucyjnego poprzez nadanie jej klauzuli wykonalności, bowiem przed nadaniem klauzuli sąd bada, czy ugoda zawarta przed mediatorem nie jest sprzeczna z prawem lub z zasadami współżycia społecznego, nie zmierza do obejścia prawa, nie jest niezrozumiała lub czy nie zawiera sprzeczności.
Jeśli jedna ze stron konfliktu chce, aby sąd od razu zatwierdził zawartą ugodę zobowiązana jest zawnioskować o przeprowadzenie postępowania co do zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem. Gdy zostanie ona zatwierdzona, ugoda będzie miała od razu moc prawną ugody zawartej przed sądem.
Zasady mediacji
W trakcie mediacji obowiązuje kilka zasad, które muszą być bezwzględnie przestrzegane. Są to zasady:
• Dobrowolności - uczestnicy wyrażają niczym nie przymuszoną wolę do uczestnictwa w mediacji. Uczestnicy mają możliwość w każdej chwili zrezygnować z dalszego uczestnictwa w mediacji.
• Bezstronność – strony mediacji mają takie same prawa oraz obowiązki, a także są jednakowo traktowane w trakcie mediacji. Mediator jest osobą bezstronną i podejmuje się danej sprawy nie będąc w jakiejkolwiek zależności z żadną ze stron. Nie może tez żadnej z nich faworyzować.
• Neutralność – mediator to osoba neutralna. Nie może proponować rozwiązań. Jego zadanie to ukonkretnianie wypowiedzi stron. Zasady pojednania powinny być wypracowane przez strony. Mediator musi pomóc dojść stronom do porozumienia i zrozumienia, nie zaś sam decydować co jest dobrym rozwiązaniem w danym przypadku.
• Poufność – każdy uczestnik, który bierze udział w mediacji ma obowiązek dochowania całkowitej poufności. Mamy do czynienia z całkowitym zakazem ujawniania informacji zasłyszanych podczas spotkań.
• Akceptowalność – mediator powinien zostać zaakceptowany przez strony. Nie może być on narzucony.
• Profesjonalizm – mediator powinien być osobą do pełnienia tej funkcji w pełni przygotowaną. Musi przejść specjalistyczne szkolenia z mediacji oraz posiadać wiedzę z zakresu technik komunikacji oraz skutecznych technik rozwiązywania sporów.
Mediacja to dobre rozwiązanie dla stron, które chcą dążyć do wypracowania wspólnego wyjścia z sytuacji, z pomocą kompetentnego mediatora jest to możliwe.