Stały Polubowny Sąd Konsumencki
W sądach powszechnych przybywa stale spraw z powództwa niezadowolonych klientów. Są one często nieznacznej wartości, a potrafią trwać latami. Aby odciążyć sądy cywilne ustawodawca wyszedł naprzeciw problemowi i powołał tzw. Stały Polubowny Sąd Konsumencki. Czym jest i kiedy możemy się do niego udać?
Instytucja pozasądowa
Polubowny Sąd Konsumencki jest instytucją pozasądową. Rozwiązanie sporu za jego pośrednictwem jest dużo sprawniejsze i tańsze, niż poprzez sąd powszechny. Skorzystać możemy z niego jeśli mamy problem na linii konsument-przedsiębiorca. Sprawy załatwiane są średnio w ciągu miesiąca. Warto zaznaczyć, że wydane przez sądy konsumenckie orzeczenia oraz ugody zawarte przed takimi sądami mają równoważną moc jak orzeczenia sądów powszechnych. Ponadto wyroki wydane przez polubowne sądy mogą być poddawane egzekucji.
Kto może skorzystać?
Wniosek może złożyć każdy konsument czyli osoba fizyczna, dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Oznacza to, że konsumentem może być wyłącznie osoba fizyczna, w żadnym wypadku nie może nią być osoba prawna czy jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną. Innymi słowy najważniejsze jest czy druga strona prowadziła we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową czy też nie.
Warto jednak zaznaczyć, że konsumentem może być również osoba która posiada status przedsiębiorcy. Status konsumenta nie jest przypisany do konkretnej osoby, a zależy od danych okoliczności. Istotne jest, aby dokonywana czynność prawna, nie dotyczyła bezpośrednio ewentualnej działalności gospodarczej danej jednostki.
Stałe Polubowne Sądy Konsumenckie
Sądy konsumenckie zostały powołane na mocy Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej i Ustawy z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich. Działają one przy wojewódzkich inspektoratach Inspekcji Handlowej. Mają one na celu rozstrzyganie sporów o prawa majątkowe wynikające z umów zawartych pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami.
Jak złożyć wniosek?
Wniosek do sądu o wszczęcie sprawy może wnieść zarówno konsument, przedsiębiorca, jak również organizacja konsumencka. Jest to bezpłatne. Wniosek można złożyć przesyłając formularz drogą internetową lub składając go w siedzibie Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej.
Jeśli w danej sprawie wymagane są dodatkowe czynności, m.in. wydanie opinii rzeczoznawcy czy oględziny, sąd zasądzi koszty postępowania, które ponosi przegrana strona.
Jeśli rozstrzygnięcie sprawy jest uzależnione od podjęcia dodatkowych czynności procesowych połączonych z dodatkowymi wydatkami sąd pobierze zaliczkę na pokrycie tych wydatków od strony, która złożyła wniosek. W przypadku, gdy obie strony żądały przeprowadzenia określonej dodatkowej czynności procesowej albo sąd dopuści taką czynność z urzędu, wówczas obie strony ponoszą koszty po połowie.
Sąd przyjmie i rozpatrzy sprawę jeśli obie strony sporu wyrażą na to zgodę. Co oznacza, że bez wyrażenia zgody przedsiębiorcy, do którego rości konsument, sprawa nie zostanie rozpoznana. Strony muszą dokonać tzw. zapisu na sąd polubowny.
Kiedy nie skorzystam z pomocy sądu konsumenckiego?
Przepisy stanowią jasno, że sąd konsumencki może odmówić rozpatrzenia sporu w przypadku, gdy:
• wnioskodawca nie podjął przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania próby kontaktu z drugą stroną i bezpośredniego rozwiązania sporu,
• spór jest błahy lub wniosek o wszczęcie postępowania spowoduje uciążliwości dla drugiej strony,
• sprawa o to samo roszczenie między tymi samymi stronami jest w toku albo została już rozpatrzona przez Inspekcję, inny właściwy podmiot albo sąd powszechny,
• wnioskodawca złożył wniosek o wszczęcie postępowania po upływie roku od dnia, w którym podjął próbę kontaktu z drugą stroną i bezpośredniego rozwiązania sporu,
• rozpatrzenie sporu spowodowałoby poważne zakłócenie działania sądu.
Przebieg procesu
Konsument wnosi wniosek do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania konsumenta lub siedzibę przedsiębiorcy. Co ważne, składając wniosek wybieramy sąd, którego właściwość będzie dla nas dogodniejsza. Kolejno, przewodniczący sądu wysyła odpis pozwu do pozwanego, z informacją o możliwości polubownego zakończenia sporu. Jeśli ten nie zgodzi się na ugodę, ale zgodzi się na zapis na sąd konsumencki, przewodniczący wyznacza termin rozprawy. Termin wyznaczony zostaje w okresie miesiąca od momentu złożenia oświadczenia. Dodajmy, że rozprawa odbywa się bez względu na to, czy stawią się obie strony czy wyłącznie jedna z nich. Możliwe jest uzasadnione odroczenie sprawy.
Podczas rozprawy strony przedstawiają stanowiska. Jeśli jest taka potrzeba sąd przesłuchuje świadków, bada dokumenty i powołuje biegłych. Sąd rozpoznaje sprawę w składzie 3-osobowym, w którego skład wchodzą przewodniczący, przedstawiciel organizacji konsumentów oraz przedstawiciel organizacji przedsiębiorców. Wyrok ma moc prawną równą orzeczeniom sądów powszechnych.
Ze względu na szybkość orzekania i brak wnoszenia opłat Sądy Konsumenckie są dobrym rozwiązaniem. Jest to jednak instytucja niedoceniona w Polsce, i nie często konsumenci mając świadomość jej istnienia, z niej korzystają. Miejmy nadzieje, że ulegnie to zmianie. Zyskają na tym nie tylko sami konsumenci ale też przeciążone sądy powszechne.